Η Λατινική Αμερική ανέκαθεν υπήρξε «μάνα» τους. Οι δημοκράτες, αγωνιστές, παθιασμένοι αλλά και συχνά θερμοκέφαλοι λαοί της, με όλα τα καλά και τα κακά που κουβαλούν, αποτελούσαν ανέκαθεν το ιδανικό έδαφος για να ρητορεύουν, να ξιφουλκούν, να γοητεύουν και να αναρριχώνται τάχιστα στα υψηλότερα κλιμάκια της εξουσίας. Σαγηνεύοντας με τους επίγειους παραδείσους που τόσα εύμορφα έπλαθαν, έκαναν τους εξουθενωμένους ακροατές τους να παραδίδονται αμαχητί και να μεταμορφώνονται σε φανατικούς και εφόρου ζωής, πιστούς ακολούθους. Από τον Bolivar και τον Guevara, έως τον Castro και τον Ortega, όλοι μοιράζονταν λιγότερο ή περισσότερο τα παραπάνω χαρακτηριστικά. Ήταν τα «παιδιά του λαού».
Ο Hugo Chavez συμπληρώνει φέτος 11 ολόκληρα χρόνια στον προεδρικό θώκο της Βενεζουέλας. Για τους φανατικούς οπαδούς του, τους chavistas, είναι ένας λαϊκός ήρωας, ένας καθημερινός μαχητής και πολέμιος της παγκόσμιας καθεστηκυίας τάξης πραγμάτων και του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού. Είναι ο μοναδικός πολιτικός που νοιάζεται πραγματικά για αυτούς, είναι ο προστάτης των φτωχών και των αδυνάτων, είναι ο άγιός τους. Είναι ένα ακόμα «παιδί του λαού». Ίσως το τελευταίο.
Μήπως όμως όλα αυτά, είναι πολύ καλά για να είναι αληθινά; Η Βενεζουέλα, είναι γεγονός ότι διαθέτει ένα ιδιότυπο μόρφωμα πολιτικού συστήματος, το οποίο συνδυάζει ταυτόχρονα με ένα δημοκρατικό μανδύα, μία ακραία μορφή λαϊκίστικου σοσιαλισμού, έναν επιθετικό αντιαμερικανισμό κι έναν εθνικισμό στηριζόμενο πάνω σε ένα ευμέγεθες βαρέλι πετρελαίου (βλ. πλουσιότατα κοιτάσματα πετρελαίου). Παρόμοια μείγματα έχουν κυριαρχήσει ταυτόχρονα και σε χώρες όπως το Ιράν, η Ρωσία και το Σουδάν, με σημαντικές αποκλίσεις και ιδιαίτερα χαρακτηριστικά στην κάθε περίπτωση. Τελευταία μάλιστα γίνεται εμφανής μία προσπάθεια συγκρότησης ενός αντίβαρου, ενός αντίθετου πόλου στην φιλελεύθερη δημοκρατία που κυριαρχεί σε σχεδόν όλον τον υπόλοιπο κόσμο.
Παράλληλα, αφήνοντας κανείς την ευρύτερη οπτική γωνία, και επικεντρώνοντας την ματιά του στο εσωτερικό της Βενεζουέλας, έρχεται αντιμέτωπος με στοιχεία και καταστάσεις που, δυστυχώς για τους δημιουργούς τους, δεν επιδέχονται εναλλακτικές ερμηνείες. Αυτό το ιδιότυπο μείγμα νεόκοπου σοσιαλισμού έδειχνε –επιφανειακά τουλάχιστον- ότι πορεύεται ορθώς την περίοδο των παχιών αγελάδων, όταν δηλαδή η τιμή του πετρελαίου είχε ανέλθει σε δυσθεώρητα ύψη. Όταν όμως από το 2008 και μετά, η τιμή του μαύρου χρυσού άρχισε να παίρνει την κατηφόρα, τότε έπεσαν και οι μάσκες για την οικονομική κατάσταση της χώρας. Το φαινόμενο του στασιμοπληθωρισμού –υψηλές τιμές πληθωρισμού και ανεργίας ταυτόχρονα- στραγγάλισε την οικονομία, που εισήλθε σε μεγάλη ύφεση, στην οποία συνεχίζει να βρίσκεται. Επιπρόσθετα, η όποια κοινωνική συνοχή έχει πάει περίπατο, η εγκληματικότητα γιγαντώνεται, η διαφθορά βασιλεύει.
Κι όμως. Ενώ υπό αυτές τις συνθήκες θα περίμενε κανείς ο κ. Chavez να τυγχάνει της αποδοκιμασίας μίας τεράστιας κοινωνικής πλειοψηφίας, η δημοτικότητά του παραμένει σε ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα –περί το 40%. Οι εξηγήσεις για το συγκεκριμένο φαινόμενο είναι ουκ ολίγες. Ανάμεσα τους, περίοπτη θέση διατηρούν το αναμφισβήτητο επικοινωνιακό του χάρισμα, ο τρόπος που χρησιμοποιεί την εξουσία προς ίδιον και των οπαδών του όφελος, ακόμα και τα πολλά χρόνια υψηλών τιμών πετρελαίου. Ίσως όμως η πιο σημαντική αιτία, είναι η διαχρονική και πραγματικά αφόρητη ανικανότητα του συνόλου του αντιπολιτευόμενου πολιτικού χώρου, να προτάξουν μία άξια εναλλακτική. Πολυδιασπασμένοι και πλειοψηφικά αντιπρόσωποι μίας μισητής από τον λαό πλουτοκρατίας, δεν έκαναν ποτέ ουσιαστική προσπάθεια ανανέωσης, είτε ως προς τα πρόσωπα είτε ως προς τον πολιτικό τους λόγο, με αποτέλεσμα το «παιδί του λαού» να έχει αναγορευτεί σε ισόβιο παντοκράτορα.
Σύντομα, ο λαός της Βενεζουέλας, θα κληθεί, στις νομοθετικές εκλογές του Σεπτεμβρίου, να επιλέξει. Η επιλογή θα είναι απλή. Hugo Chavez ή δημοκρατία. Μόνο που καλά θα κάνουν οι ιθύνοντες του αντιπολιτευόμενου πολιτικού χώρου, να έχουν αρθεί μέχρι τότε στο ύψος των περιστάσεων και να μπορέσουν να ξεφύγουν από το τέλμα στο οποίο έχουν περιπέσει την τελευταία δεκαετία, προσφέροντας στον λαό της χώρας τους μία δημοκρατική και ταυτόχρονα αξιόμαχη εναλλακτική.
Τελευταία, στα κυβερνητικά κτίρια της χώρας, προστέθηκε μία επιγραφή: “Patria, socialismο o muerte”, που θα πει «Πατρίδα, σοσιαλισμός ή θάνατος». Το να αναρωτηθεί κανείς αν η φιλοσοφία που εκφράζει η συγκεκριμένη επιγραφή αντιπροσωπεύει μία δημοκρατική χώρα με ένα πλουραλιστικό πολιτικό σύστημα, ισοδυναμεί με τραγέλαφο...
No comments:
Post a Comment