Ο «μεσαίωνας» είναι ακόμα εδώ…

Όταν ο ταξιδιώτης πάρει την απόφαση να αφήσει πίσω του την Κίνα και να περάσει, κάπου εκεί στα ανατολικά της σύνορα, στην αντίπερα όχθη, μέσω μίας εκ των γεφυρών του ποταμού Tumen, αντικρίζει μία μεγαλεπήβολη επιγραφή με ξεχωριστό καλωσόρισμα: «Προφύλαξε με την ζωή σου το πνεύμα της Επανάστασης που έχει τον Μεγάλο Kim Jong Il για ηγέτη της». Φυσικά, ο συνετός ταξιδιώτης δεν χρειάζεται να προβεί σε τέτοιες «θαρραλέες» πράξεις για να αντιληφθεί την πραγματικότητα στην χώρα της Επανάστασης -την Βόρεια Κορέα. Μπορεί κάλλιστα να νοικιάσει, από την ασφάλεια του κινεζικού εδάφους στην διπλανή πόλη, ένα ζευγάρι κιάλια έναντι της αδράς αμοιβής των $1,5. Στην μεγαλύτερη πολυκατοικία που βρίσκεται κοντά στο συνοριακό ποτάμι, θα διαπιστώσει ότι τη νύχτα δεν υπάρχει ηλεκτρισμός. Θα δει τους κατοίκους της να κουβαλούν νερό από τα πηγάδια. Θα δει τους χωρικούς που δουλεύουν στην απέναντι όχθη του ποταμού, να τον βλέπουν να τους χαιρετά και να σκύβουν το κεφάλι τρομαγμένοι. Θα δει ότι τα «μαύρα σκοτάδια» του μεσαίωνα, σε αυτήν την μικρή γωνιά του πλανήτη, επιβιώνουν.

Βέβαια, χαρακτηρίζοντας κανείς ως μεσαιωνικά, τα όσα έχουν βιώσει οι κάτοικοι αυτής της χώρας υπό την ένδοξη «επανάσταση» του Il, μάλλον τα υποτιμά. Μόνο την δεκαετία του ’90, περίπου 1 εκατομμύριο άνθρωποι βρήκαν τον θάνατο, εξαιτίας ενός φαινομένου που θα πίστευε κανείς ότι πλέον, μόνο σε κάποιες τριτοκοσμικές χώρες της Αφρικής το συναντά –της πείνας. Προς τα τέλη της ίδιας δεκαετίας και με πρωτοβουλία προερχόμενη κυρίως από τον στρατό της χώρας, άρχισε να κάνει την εμφάνισή του, ένα ιδιότυπο πλέγμα ιδιωτικών αγορών προϊόντων, το οποίο κατάφερε για κάποιο χρονικό διάστημα να ανασυντάξει υποτυπωδώς την οικονομία της χώρας και να αφήσει αχνές ελπίδες, ότι το σκληροπυρηνικό καθεστώς ίσως άρχιζε να ακολουθεί το παράδειγμα της Κίνας και σταδιακά να εκσυγχρόνιζε την οικονομία του.

Φευ, οι ελπίδες απεδείχθησαν σύντομα φρούδες. Από το 2005 τα μέτρα τα οποία ελήφθησαν κατά των αγορών αυτών, οδήγησαν στην απόλυτη κατάρρευσή τους, η οποία ακολουθήθηκε και από την περσινή σημαντική υποτίμηση του εθνικού νομίσματος. Το καθεστώς, μόλις οσμίστηκε ιδιωτικό πλούτο να σωρεύεται, αντέδρασε ακαριαία, έχοντας υπόψη του μοναχά την επιβίωσή του –άσχετα από την επιβίωση των εκατομμυρίων πολιτών του. Πώς αλλιώς, τόσες δεκαετίες έχει μάθει να προχωρά προς τον κολοφώνα της σοσιαλιστικής ολοκλήρωσης, αντ’αυτών…

Ο παρατηρητής δεν μπορεί παρά να αναρωτηθεί, για το πώς είναι δυνατόν στην εποχή της παγκοσμιοποίησης και του πρωταρχικού ρόλου των διεθνών σχέσεων, να επιβιώνει ένα τέτοιο καθεστώς, το οποίο ξέχωρα από τις αναρίθμητες αθλιότητες εναντίον των ίδιων του των πολιτών -για τις οποίες και κατηγορείται-, αποτελεί και μόνιμο κίνδυνο για την διεθνή σταθερότητα, εξαιτίας της αλλοπρόσαλλης συμπεριφοράς του. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το πρόσφατο συμβάν με την βύθιση του νοτιοκορεάτικου πολεμικού Cheonan και τις πολλαπλές αρρυθμίες που προκάλεσε το συγκεκριμένο συμβάν στην περιοχή και όχι μόνον. Είναι δυνατόν να υπάρχουν δυνάμεις που να επιθυμούν την ύπαρξη αυτής της «μαύρης τρύπας»;

Κι όμως, τα πράγματα στην γεωπολιτική, δεν είναι πάντα τόσο απλά όσο φαίνονται. Πρώτα απ’όλα, η χαρακτηριστική απροθυμία της Κίνας -του «μεγάλου παίκτη» της περιοχής- να καταδικάσει κατά το παρελθόν παρόμοιες προκλητικές ενέργειες του καθεστώτος της Β. Κορέας, είναι ενδεικτική του γεγονότος ότι η επιθυμία του «Κόκκινου Δράκου» είναι η διατήρηση του στάτους κβο στην περιοχή. Η πλειοψηφία των Κινέζων διπλωματών φοβάται, ότι αυτό που θα διαδεχθεί το παρόν καθεστώς θα είναι πολύ χειρότερο για τα δικά τους συμφέροντα. Ένας εμφύλιος για την διάδοχη κατάσταση θεωρείται πολύ πιθανός, ενώ επιπρόσθετα τα σύνορα θα ανοίξουν, οι βορειοκορεάτες θα πλημμυρήσουν τις κινέζικες πόλεις και το κόστος για την καλπάζουσα κινέζικη οικονομία ενδέχεται να αποβεί και μοιραίο.

Ακόμα και η Ν. Κορέα, δεν θα μπορούσε να πει κανείς με άνεση ότι έχει βασικό στόχο της εξωτερικής της πολιτικής, την κατάρρευση του καθεστώτος Il στην γείτονα. Έχοντας υπόψη το βαρύ κόστος που πλήρωσε η Δυτική Γερμανία για την ενοποίηση με την Ανατολική μετά την πτώση του Τείχους, είναι λογικό μία ακμάζουσα οικονομία όπως αυτή της Ν. Κορέας, να έχει δεύτερες σκέψεις -τουλάχιστον- για το κατά πόσον θα ήθελε να «ενώσει τις δυνάμεις της» με μία χώρα σε πολύ χειρότερη της τότε Αν. Γερμανίας κατάσταση.

Όλες οι παραπάνω λογικές μπορεί να είναι αποδεκτές, εκείνο το οποίο όμως σε καμία περίπτωση δεν δύναται να αποδειχθεί ούτε καν βιώσιμο, είναι η τακτική της απάθειας και του διπλωματικού «δεν κάνω τίποτα», η οποία τελευταία, όλο και περισσότερο φαίνεται ότι υιοθετείται επίσημα -κυρίως από την πλευρά της Κίνας. Και ακριβώς επειδή το καθεστώς της Β. Κορέας -για τους προαναφερθέντες λόγους- δεν είναι σε καμία περίπτωση τόσο ανθεκτικό όσο δείχνει, μία ξαφνική κατάρρευσή του, θα πιάσει τους γείτονες εν πλήρη υπνώσει. Συνεπώς, η Κίνα οφείλει να επανεκκινήσει τις διαδικασίες του εξαμερούς διαλόγου και των παρασκηνιακών διαβουλεύσεων, αλλά κυρίως, σε συνεργασία με τις υπόλοιπες άμεσα ενδιαφερόμενες χώρες, να καταστρώσουν ένα λεπτομερές σχέδιο για την αντιμετώπιση μίας τέτοιας έκτακτης κατάστασης αλλά και γενικότερα της επόμενης μέρας στην Β. Κορέα.

Διότι, μπορεί ο Μεγάλος Il να λατρεύεται ως ημίθεος σε αυτήν την μεσαιωνική γωνιά του πλανήτη, αλλά ο φονικός συνδυασμός της κακής του υγείας, της άθλιας οικονομικής κατάστασης της χώρας και των παρασκηνιακών διεκδικήσεων της διαδοχής, μπορεί να πλήξουν θανάσιμα, ακόμα και έναν ημίθεο. Άλλωστε, όπως σοφά είχε διατυπώσει πρόσφατα ένας Βρετανός διπλωμάτης «το μόνο βέβαιο πράγμα σε ό,τι αφορά την Β. Κορέα, είναι η αβεβαιότητα»…