Ο σύγχρονος φιλελευθερισμός ως επιλογή ιδεολογικής κατεύθυνσης της κεντροδεξιάς παράταξης

Μετά το από κάθε άποψη συντριπτικό αποτέλεσμα της 4ης Οκτωβρίου και ευρισκόμενοι πλέον στην τελική ευθεία για το έκτακτο συνέδρειο της ΝΔ, η θεματολογία που απασχολεί κατά κόρον τα μέσα ενημέρωσης, περιστρέφεται γύρω από τα πρόσωπα-πρωταγωνιστές της επικείμενης αναμέτρησης – στοιχείο αναμενόμενο μεν, απογοητευτικό δε. Αναμενόμενο διότι η πολιτική συζήτηση και το αντίστοιχο ενδιαφέρον στον τόπο μας υπήρξαν ανέκαθεν αμιγώς προσωποκεντρικά. Απογοητευτικό καθώς, ενώ η σημασία των προσώπων είναι αναντίρρητη, η επιμονή αποκλειστικά σε αυτά έχει ως αποτέλεσμα το να αγνοούνται άλλα, εξ’ίσου σημαντικά κομμάτια της πολιτικής, όπως οι ιδέες, το όραμα και το σχέδιο υλοποίησής τους.

Σε πρόσφατη ανάλυση, είχε γίνει αναφορά στο αδιαμφησβήτητο γεγονός της υφιστάμενης αποιδεολογικοποίησης της κεντροδεξιάς παράταξης, κατά την 12ετή θητεία του Κώστα Καραμανλή στην ηγεσία της. Το βέβαιο είναι ότι πλέον, έχει σημάνει η ώρα για αλλαγή πλεύσης - για την επιστροφή της ΝΔ στην ουσία, στο μεδούλι της πολιτικής, το οποίο δεν είναι άλλο παρά η ιδεολογία. Ρίχνοντας μια ματιά στην ευρωπαική μας γειτονιά, πατρατηρούμε ότι στην συντριπτική πλειοψηφία των χωρών, έχουν αναλάβει την διακυβέρνηση, κόμματα του ευρύτερου κεντροδεξιού χώρου, τα οποία ενώ βέβαια διακρίνονται από διάφορες ιδιαιτερότητες, συνδέονται με έναν κοινό ιστό – αυτόν του σύγχρονου φιλελευθερισμού, απαγκιστρωμένου από τις όποιες αγκιλώσεις προκάλεσαν ζημία κατά το πρόσφατο παρελθόν και ταυτόχρονα εμπλουτισμένου με φρέσκα στοιχεία που τον καθιστούν εγγύηση ιδεολογικής πλατφόρμας, ικάνης να κάνει την διαφορά σε κάθε σύγχρονη δυτική δημοκρατία.

Αντιθέτως με τα όσα είναι ευρέως διαδεδομένα στην χώρα μας, ο σύγχρονος φιλελευθερισμός δεν εξαντλεί την φαρέτρα του σε έναν στείρο και δογματικό οικονομισμό, αλλά επεκτείνεται σε θεματικά πεδία πολύ ευρύτερα αυτού. Βασικό πυρήνα όλων αυτών αποτελεί η ακλόνητη πίστη στην πρωτοκαθεδρία της έννοιας της ελευθερίας σε οποιαδήποτε πολιτική πράξη. Κατά αυτήν την λογική, σε ένα τέτοιο μοντέλο διακυβέρνησης, ενισχύονται συνειδητά η ελεύθερη επιλογή κι η ατομική πρωτοβουλία σε όλες τις εκφάνσεις του κοινωνικού βίου, προστατεύονται από κάθε είδους προσπάθεια επιβολής και ταυτόχρονα αυξάνονται οι διαθέσιμες επιλογές των πολιτών όσον αφορά τον πολιτικό, οικονομικό και τον ευρύτερα κοινωνικό τους βίο. Παράλληλα, προστατεύονται και ενδυναμόνονται τα κάθε είδους ατομικά δικαιώματα και γίνεται προσπάθεια εμπέδωσης αυτής της νοοτροπίας στην εθνική κουλτούρα – όσο επώδυνο και χρονοβόρο κι αν είναι αυτό.

Πάντα ακολουθώντας την ίδια λογική, βασικότατη επιλογή αποτελεί η απαγκίστρωση από την κραταιά λογική θεοποίησης του κράτους, της μεγαλύτερης γάγγραινας που κατατρώει τα θεμέλια της κοινωνίας και της δημοκρατίας μας. Η δραστική μείωση της κατασπατάλισης των διαφόρων ειδών πόρων –ανθρώπινων και υλικών- , η περικοπή των πολλών άχρηστων λειτουργιών και υπηρεσιών και η αποτελεσματική αναδιάρθρωση των αναγκαίων εξ’αυτών, καθώς και η εξάλειψη φαινομένων διαφθοράς, είναι χαρακτηριστικά τα οποία αποτελούν αναγκαίες συνθήκες για την απαρχή μίας πορείας η οποία θα έχει ως στόχο της την μεταμόρφωση του ρόλου του κράτους στην κοινωνία μας, από ένα αδυφάγο τέρας σε αρωγό προόδου, εκσυγχρονισμού κι ανάπτυξης.

Ταυτόχρονα, η συγκεκριμένη πλατφόρμα διακυβέρνησης διακρίνεται από εμπιστοσύνη στις δημιουργικές δυναμεις της ελεύθερης αγοράς και του υγειούς ανταγωνισμού, στοιχείο το οποίο ουδέποτε είχε ουσιαστική παρουσία στην χώρα μας. Αντιθέτως, η τελευταία αποτελεί ένα από τα τελευταία βασίλεια των καρτέλς, των κάθε είδους πανίσχυρων και βολεμένων μειοψηφιών και των συνεχών «άτσαλων» κρατικών παρεμβάσεων στην οικονομία. Παράλληλα, με την προώθηση της κουλτούρας του εθελοντισμού και την έμπρακτη ενίσχυση της αποκέντρωσης εξουσιών προς τις τοπικές κοινωνίες, δίδεται νέα πνοή στο ενδιαφέρον και την συμμετοχή των πολιτών στα κοινά, με μακροπρόθεσμο στόχο την δημιουργία μίας πραγματικά ανοιχτής κοινωνίας, αυτής που τόσο γλαφυρά περιέγραφε στα πονήματά του ο Karl Popper.

Επιπρόσθετα, ιδιαίτερη βαρύτητα πρέπει να δωθεί και στην πτυχή εκείνη του σύγχρονου φιλελευθερισμού, η οποία έχει να κάνει με την κοινωνική αλληλεγγύη και δικαιοσύνη. Μία ευρύτατα διαδεδομένη παραννόηση, ιδιαίτερα στην χώρα μας, αποτελεί το μύθευμα ότι ο φιλελευθερισμός στερείται κοινωνικού προσώπου, πράγμα απολύτως στρεβλό και προσβλητικό προς εκείνους τους στοχαστές που έχουν αφιερώσει μεγάλο κομμάτι του έργου τους σε αυτό (βλέπε John Rawls, Amartya Sen, κλπ.). Ενώ σε καμία περίπτωση δεν επιχειρούνται λαικίστικες επιλογές εξισωτισμού (egalitarianism), δίνεται μεγάλη έμφαση στις παρεμβάσεις υπέρ των λιγότερο ευνοημένων πολιτών, πάντα με απόλυτο σεβασμό στις ατομικές ελευθερίες. Απώτερος στόχος και ίσως η μεγαλύτερη πρόκληση της πολιτικής θεωρίας και πρακτικής – η συμφιλίωση της ανάπτυξης με την αλληλεγγύη.

Καταλήγοντας, αποτελεί γεγονός ότι ένα από τα κεντρικά αίτια που προκάλεσαν την φυγή μίας τόσο μεγάλης μάζας ψηφοφόρων από την ΝΔ –κεντρώων και μετριοπαθών κατά βάση-, είναι το ότι στην μεγάλη τους πλειοψηφία, είχαν ως συνεκτικό τους δεσμό με την παράταξη, τον προικισμένο αρχηγό της και τίποτα παραπάνω. Αν θέλει η ΝΔ, ως δεύτερος πόλος του δικομματικού μας συστήματος, να επαναδιεκδικήσει υπό καλύτερους όρους έναν μονιμότερου χαρακτήρα δεσμό με τους συγκεκριμένους ψηφοφόρους, οφείλει την επόμενη φορά που θα απευθυνθεί σε αυτούς, να το κάνει κατέχοντας ένα ξεκάθαρο όραμα και μία συγκεκριμένη πολιτική κατεύθυνση την οποία και θα ακολουθήσει κατά την διακυβέρνησή της. Επικοινωνώντας με σαφή τρόπο και χωρίς επικοινωνιακές σοφιστίες την πλατφόρμα του σύγχρονου φιλελευθερισμού, θα έχει προσφέρει μέγιστη υπηρεσία όχι μόνο με βάση το στενό κομματικό της συμφέρον, αλλά και με βάση το ευρύτερο εθνικό, καθώς θα μπορέσει να δημιουργήσει τις προυποθέσεις για μία διακυβέρνηση η οποία δεν θα αρκεστεί σε μικροεπεμβάσεις και πολιτικά τσιρότα που σε καμία περίπτωση δεν είναι δυνατόν να επουλώσουν τις βαθιές πληγές της κοινωνίας και της δημοκρατίας μας, αλλά θα χαράξει μία καινή πορεία πραγματικού εκσυγχρονισμού, αλλάζοντας εφ’άπαξ την μοίρα αυτού του τόπου.